Snaren vervangen op akoestische, klassieke of elektrische gitaar

De spanning van te snaren versus de gitaarhals

Snaren zorgen voor een spanning en druk op de gitaarhals. Soms lezen we op internet dat bij verkeerde handelingen zoals verwijderen of plaatsen van snaren een plotse overdruk kan optreden, waardoor de hals krom trekt. Indien je een oude of beschadigde gitaar hebt die jaren op zolder gelegen heeft, akkoord. In alle andere gevallen zal dit niet zo een extreme vaart lopen. Je kan voor alle zekerheid snaar per snaar vervangen. Maar een 2-tal keer per jaar is toch aangeraden van alle snaren te verwijderen en het fretboard eens grondig te reinigen (voor donker hout : gebruik daarvoor citroenolie / Lemon Oil). Het fretboard begint te kleven van het vet en zweet van je vingers. Schrik niet hoe vuil de hals is, en schrik vooral niet hoe mooi de hals er terug uitziet na een grondige poetsbeurt. Maar laat inderdaad je gitaar geen dagen liggen zonder snaren, doe dit in 1 trek.


Wanneer snaren vervangen

Snaren kan je op elk moment vervangen, sommigen doen dat elke week, andere maar 1 keer per jaar. Heel wat gitaristen zweren bij de scherpe en metaalachtige klank van nieuwe snaren … maar de andere helft van de gitaristen hebben een hekel aan die scherpe en metaalachtige klank van nieuwe snaren. Dus snaren vervangen, it’s completely up to you! Toch zijn er enkele criteria die je zeker in acht moet nemen. Voor staalsnaren kan men algemeen aannemen dat de snaren versleten zijn als ze beginnen te rammelen, als je merkt dat de elasticiteit verdwenen is, als ter hoogte van de frets de snaren uitgesleten zijn, of wanneer je merkt dan de snaren ruw aanvoelen en zwart uitslaan (oxidatie). Let op : snaren die bruin uitslaan (roest), wil zeggen dat je gitaar in een te vochtige omgeving opgeslagen wordt!

Wat heb je nodig

Een set nieuwe snaren (uiteraard), kniptang, snarenmolentje of string winder (om je polsen te sparen). Voor starters of beginnelingen raad ik aan van je gitaar neer te leggen op een zetel of eventueel op een tafel met een kussen onder de gitaarnek. Een ervaren gitarist kan de snaren vervangen met de gitaar op de schoot, maar in het begin zou ik dit niet aanraden aangezien de gitaar wel eens kennis zou kunnen maken met de vloer.


Stap 1 : snaren verwijderen

Draai de te vervangen snaar los, of indien je alle snaren tegelijk wil verwijderen en de neck wil reinigen, draai dan alle snaren los. Wanneer ze iets of wat los zijn, dan knip ik de snaren door om tijd te winnen. De snaren worden nu 1 voor 1 via de brugelementen langs de achterkant van de gitaar verwijderd. Dit kan verschillen van model tot model, bij onder andere Les Paul modellen van Gibson, ESP, etc moet men de snaren rechtstreeks door de brug duwen. Bij een klassieke gitaar moet je het knoopje losmaken van de snaar aan de brug, bij een akoestische gitaar moet je de brugpinnen voorzichtig uittrekken (zie afbeelding).

Stap 2 : fretboard poetsen

Dit hoeft niet elke week uiteraard, maar 2 keer per jaar mag je het fretboard wel eens grondig reinigen met een microvezel doekje. Let wel, gebruik niet zomaar gelijk welk poetsproduct! Voor een donkere hals gebruik je bijvoorbeeld best citroenolie / Lemon Oil. Olie best maar 1 of 2 keer per jaar gebruiken, anders kan het hout van het fretboard (toets) verzadigd geraken en maak je er een vettig boeltje van.


Stap 3 : snaren plaatsen

Daarna steek je de nieuwe snaren (1 snaar tegelijk) langs de achterkant door de gitaar of door de brug, en bij een akoestische gitaar de brugpinnen terugplaatsen (zie bovenste afbeelding)

Bij een klassieke gitaar met nylon snaren dienen de snaren aan de brug geknoopt te worden (zie onderste afbeelding)

Zorg ervoor dat deze in juiste volgorde worden geplaatst : de dikste snaar zal bovenaan komen en dunste onderaan. Heel wat merken van snaren werken tevens met kleuren aan het uiteinde (ball ends) om zo de juiste volgorde te hanteren. Zet de stemmechaniek (tuner) nu zo, zodat het gaatje evenwijdig staat met de hals, zo kan je de snaar erdoor schuiven zonder te plooien.

Neem dan de snaar minstens 5cm “te lang”, zodat je voldoende lengte hebt om de snaar rond het stemmechaniek op te winden. Bij de dunnere snaar neem ik meestal meet dan 5cm, bij de dikste snaar is dit minder belangrijk. Ideaal is 3 omwindingen, dat is het beste voor de klank en het beste om je gitaar in tune te houden. Maar hecht er niet te veel belang aan : belangrijk is dat je de snaren deftig kan plaatsen zonder je gitaar te laten vallen, and last but not least, denk nu niet dat je een betere gitarist zal worden door te streven naar deze ideale 3 omwindingen.


Stap 4 : snaren knopen door een lus te maken

Nota : indien je beschikt over bv een Fender Deluxe met lockings tuners, hoef je de snaren NIET te knopen. De snaren zet je dan vast door middel van de draaischroef achteraan de tuners. In alle andere gevallen … steek de snaar recht door het gaatje van de tuner. Knik de snaar naar buiten. Let op: indien je een gitaar hebt met alle 6 tuners aan 1 zijde, knik deze telkens naar buiten. Wanneer je bv een Les Paul hebt : de 3 dikke snaren naar buiten knikken, de 3 dunne naar je toe knikken!

Wanneer je de knik gegeven hebt, blijf met 1 hand het korte eind vasthouden, en met de andere hand het lange eind, m.a.w. blijft de snaar steeds gespannen houden. Steek nu het korte het korte stuk onderdoor, maak een lus over het lange eind en draai rond het stemmechaniek. Zo maak je een lus die zichzelf vastklemt zodra je de snaar begint aan te spannen. Belangrijk, blijf nog steeds het korte en lange eind strak houden! Probeer nu beide einden met 1 hand vast te houden, en met de andere hand kan je de snaar beginnen op te winden. Na ongeveer 1 toer mag je het korte eind loslaten, omdat het lusje zichzelf vastgeklemd heeft. Maar nog steeds belangrijk, blijf het lange eind aanspannen totdat de snaar voldoende spanning heeft. Stem deze snaar +- al zoals het hoort en ga nu verder met de volgende snaar.

Stap 5 : snaren uitrekken … to stretch or not to stretch, that is the question!

Nadat alle snaren vervangen zijn en grof gestemd zijn, begin nu eerst met alle snaren te stretchen of uit te trekken. Volgens heel wat gitaristen is dit absoluut not done, want het beïnvloed de klank van je snaren. Ik heb er echter nooit veel van gemerkt, en vergeet ook niet, snaren die niet gestretched zijn kan je niet benden of buigen en moet je elke 2 minuten opnieuw stemmen. Dus, ja het kan waar zijn dat het stretchen een minimale negatieve invloed heeft op de klank, maar wat kan je aanvangen met een gitaar die je niet gestemd krijgt de eerste weken? En bovendien, alweer, wordt je nu daardoor plots een betere of slechtere gitarist? Het stretchen van de snaren heeft trouwens nog een extra en erg belangrijke functie. Je mag hard trekken aan de snaren, geen schrik ze zullen niet springen! Grapje, jawel hoor, ze kunnen wel degelijk kapot springen … als dat wel gebeurt betekent het dat de snaar ofwel slecht geplaatst werd, ofwel dat er zich een fabricagefout voorgedaan heeft, en dat deze snaar de komende dagen toch zou springen tijdens het spelen. Maar liever de snaar op voorhand laten springen dan op het podium, nietwaar?


Stap 6 : to knip or not to knip?

Na het stretchen opnieuw je gitaar stemmen, en dan de losse uiteinden afknippen. Je ziet wel vaker gitaristen die deze uiteinden laten hangen, want dat is best übercool he! Neen dat is niet cool, dat is gewoon dom. Ten eerste kan je je lelijk snijden aan deze scherpe snaren, en ten tweede als er 2 van die uiteinden elkaar raken tijdens het gitaar spelen/bewegen kan je bijgeluiden krijgen. Dus, afknippen die handel!

Stap 7 : stemmen, stretchen, stemmen, stretchen, stemmen …

Nadien nog eens stretchen, en je gitaar fine tunen. Dit kan je nog een aantal keer herhalen wanneer je merkt dat na het uitrekken van de snaren de toon nog te veel zakt. En dan, klaar is Kees … euh je gitaar!

Stap 8 : timing !

Hoe lang heb je er nu over gedaan de eerste keer? Een vol uur? No panic, dat is volledig normaal hoor. Na een tijdje doe je er nog amper 5 over om snaren te vervangen!